Xarici siyasət sahəsində bir çox düşünərlər, Dünyanın, geopolitik kontekstində, böyük dəyişikliklərə məruz qaldığına inanırlar.
Aran News, xəbər agentliyin verdiyi məlumatına görə, Ayətullahuluzma xameneyinin əsərlərin qoruma və nəşr offisinin bildirim mərkəzi, Rusiya prezidentinin inqilab rəhbəri ilə olan görüşünün geopolitik boyutların araşdırıb, bir təhlildə dərc edib.
Bu Təhlilin tam mətni belədir:
Xarici siyasət sahəsində bir çox düşünərlər, Dünyanın, geopolitik kontekstində, böyük dəyişikliklərə məruz qaldığına inanırlar. Şərqi Asiyada olan Çin, Latin Amerikasında Braziliya, Avropada Almaniya, Cənubi Asiyada Hindistan, Şərqi Avropada Rusiya Və Qərbi Asiyada İran ölkələrin hakimiyyətinin ortaya çıxması, sabiq qaydada olan onilliklər Içindəki Amerika nizamın (yeni dünya nizam) böyük deyişikliyinə, səbəb olub. Məsələn, şərqi asiyada çinin ortaya çıxması, bir çox əhəmiyyətli olduğu üçün, ötən həftə Amerikanın, Şərqi Asiyada bu ölkənin hökmranlığının üstünlüyündən qorxduğuna görə, Sakit okean ( pacific) sərhəddində yerləşən on bir ölkə ilə Trans-Pasifik (TPP) Saziş imzalamsına səbəb olub.
1937-ci ildən qərbi asiya bölgəsində sionist rejimin varlığını yaşatmaq üçün, Amerikanın iştiraki ilə qurulmuş Ənənəvi bir nizam, onun dörd onillik davamlılığına səbəb olduğundan sonra, bu an dağılıbdır.
yeni dünya nizamı, vaşinqtonun maraqlanmadığı ölkələrdə, o rejimin deyişikliyi əsasda, təsis edilmişdir. bu bölgədə "Düşmənçilik dispersiya" və "Gərginliklə qarşıdurma" yaradmaq, Amerika nizamın önəmli xüsusiyyətlərindən dir.
səddamı, Küveyt müharibəsin, Əfqanistan, Pakistan və İraqda baş verən hücumları, Livana qarşı döyüş kışkırtıcılığı, Qəzzada günahsız insanların öldürülməsi, Yəmənin günahsız xalqına qarşı vəhşicəsinə hücumları, Suriyadaki terror qrupları maliyyə və hərbi dəstəkləmə, amerikanın məqsədində olan bu nizamın münaqişələr, etnik, dini və siyasi mübahisələrin intensivləşdirilməsi əsasda olduğunu göstərir.
Bu eyni sözü, "Xinhua" xəbər agentliyi böylə ifadə edir: indi amerikanın adı gələn hər bir yerdə, biz orada Zorakılıq, münaqişə, yoxsulluq, qaçqınlıq və evsizliyə şahidiq.
Şərqi Asiyada olan Çin, Latin Amerikasındaki Braziliya, Avropada Almaniya, Cənubi Asiyada Hindistan, Şərqi Avropada Rusiya Və Qərbi Asiyada İran ölkələrin hakimiyyəti ortaya çıxması, sabiq qaydada olan on illiklər Içindəki Amerika nizamının böyük deyişikliyinə, səbəb olub.
Lakin, indisə Amerika "savaş və münaqişə əsasında olan nizamın" qurmasında uğursuz qalıb. Bu uğursuzluq bu qədər ki, hətta Zbigniew Brzezinski kimi döyüş kışkırtıcı olan siyasətçi adam da, yeni bir müharibəyə müxalifət edir.
O İranla Qərbin nüvə razılaşmasında, iran liderlərinə məktub yazan müxalif senatorlara qarşı, dedi: "bu sahədə iranla razılaşmaq üçün maneələrin dirçəlişi, siyasi oyun deyil, bəlkə od oyunudur".
O Artırdı :senatorlar özlərindən bu sualı soruşmalıdırlar ki, "başqa bir müharibə Amerikanın maraqlarını təmin edir ya yox?"
Bunlar hamısı, ABŞ rəsmilərin təsəvvüründə dünyanı necə düşündüyü kimi olmadığını bildirmək anlamındadır. Buna görə də, Mövcud sistem dəyişdirilməlidir beləki, amerika sisteminin təməli, qeyri-amerika bir infrastruktura çevrilməlidir.
Kent Shuvrtgen, BRICS-də üzv olan ölkələri, daha artıq güclənərək, dünya taleyin müəyyən edən qərbin dördyuz illik hökmranlığının sona çatdıranı sanıb, gələcəkdə inkişaf edən ölkələrin bu qrupa qatılmasını, Gələn illərin ən önəmli və təsirli olaylarından bildirib, bu birgə iqtisadi ittifaqı, qərbə qarşı siyasi bir böyük ittifaqın formalaşdırılması üçün səbəb sayır.
Amerikalıların münaqışə əsasında olan nizamının qarşısında, islam respublikasının demokratiyası yerləşir. Bir nizam ki onda "xalq istəkləri " , ölkənin " müstəqillik və qüruru " –nu qorumaq və "səmimi əlaqələr", əsas prioritetdir. əsasən Buna görədir ki, İranla Amerikanın siyasi davranışı 180 dərəcə fərqlənir. Niyə ki bu iki ölkə böhranlar ilə problemlərin həll etməsinə müxtəlif yanaşırlar. Biri düşmənçilik, gərginlik və münaqişələrin davam verilməsi bəlkədə daha artırılmasını istəyir, başqa birisi müstəqillik, hörmətlə ləyaqət və ölkələr arasında olan səmimi əlaqələr ilə dostluq menasibətlərə maraqlanır.
Bölgədə sön illərdə baş verən hadisələr bu təcrübəni göstərir ki bölgə böhranlarını həll edə bilən nizam, yalnız islam respublikasının məntiqlı nizamıdır. Bu sözün önəmli olduğu, qərbin labüdlüyü üzrə, Suriya məsələsini həll etmək üçün irandan dəvət etməsində görünür. Islam respublikasının bu bölgədə Mövcudluğu haqda necə yanaşması üçün, qərb, iranın güclülüyün qəbul etmədən, onun bu bölgədə regional tənliklərinin həll edilməsində iştirak etməsi üçün razı olmamağı şübhəsizdir, lakin suriya məsələsini həll etməkdə ənənəvi nizamın qabiliyyətsiz olduğuna görə, iranın dəvət etməsinə məcbür qaldılar.
iran-rusiya bağlantısı və bölgənin geopolitik ( geosiyasət ) dəyişikliyi
Lakin Son aylarda, Rusiyanın terrorist qruplara qarşı mübarizəsi üçün, Suriyadaki müqavimət koalisiyasına qoşulmağı ilə, bu nizamda yeni bir olaylar baş verdi.
Suriyanın ruslar tərəfindən hava dəstəklənməsinin başlanqıcı habelə, qərb mətbuatında, "4 + 1 koalisiyası" (İran, Rusiya, İraq və Suriya Hizbullah ) adi ilə yayımlanan, rusiyanın İran ilə koordinasiyasının elan olunması, amerikalıların "Regional nizamın" tabutuna taxılan bir güclü mıx anlamındaydı.
Fərid Zakaria, "Washington Post "qəzetində geyd etdiyi, " putinə qarşı bayılma stop " başlığı olan notda, amerikanın qərbi asiya məslələrində oğursuzluğuna Haqq qazandırmaq üçün çalışaraq, yazdı: "Vladimir Putin, Amerikanin xarici siyasət təşkilatının bayılmasına səbəb oldu."
O sonra, amerikalıların sözləri əsasda bu baxımda fikir birliyinə görə, deyir: "bir köşə yazarı, onun (putin), orta şərqdə sürücü oturacağı arxasında yerləşən qətiyyətlığın təqdirə layiq bilib.
Bu diplomat xəbərdarlıq edir: İkinci Dünya müharibəsindən indiyədək, bu, Amerikanın bölgədə olan nüfuzu və iştirakının ən deqradasiyaya uğramış (tənəzzül tapmış) mövqeyidir.
Həmçinin bir Pessimist ekspertdə deyir: 25 il bundan əvvəl soyuq müharibə yekunlaşmasından bəri, rusiya heç zaman bu dərəcədə cəsarətli və vaşinqton bu dərəcədə Razılaşmamışdı.
Henry kissinger isə bu yeni koalisiyanın qurulmasında təssüfünü bildirərək, Amerika regional nizamının aradan qaldırılması haqda, narahatlığını böylə ifadə edir: Rusiya qoşunlarının bölgədə olması, Eləcə də onun hərbi əməliyyatlarında iştirak etməsi, amerikanın yaxın şərqdə olan siyasəti üçün problemlərin yaradılmasına səbəb olub.
Amerikalılar hər şeydən daha çox, Qərbi asiya bölgəsində hakim olan ənənəvi- amerikan köhnə iqtidar sistemin tarazlığında böyük dəyişikliklərə səbəb olan, iran-rusiya arasında bağlantıdan, narahatdırlar.
Rusiyanın Direct Rashada olan beynəlxalq əlaqələr şurasının məsulu , Ivan teymuyev isə bildirir: suriya və rusiyanın yeni stratejisi, bu bölgənin çoxlu tənliklərin pozub, yeni kosmikin yaradılmasına səbəb olaraq, daha yeni açılara çatır.
O, rusiyanın xarici siyasətlərinin yeni prinsipləri haqda deyir: rusiya öz sərhədlərindən xaric, bir hərbi-siyasi aktyora çevrilir. Ancaq bu rol, rusiya resurlarının məhdudluğu üçün, selektiv və və məqsədyönlü olacaq.
Elə görünür ki, Amerikalılar hər şeydən daha çox, Qərbi asiya bölgəsində hakim olan ənənəvi- amerikan, köhnə iqtidar sistemin tarazlığında böyük dəyişikliklərə səbəb olan, iran-rusiya arasında bağlantıdan, narahatdırlar. Bu, Kissinger kimi bir veteran siyasətçinin bu qonuda xəbərdarlıq etdiyinə səbəb olub.
Vladimir Putinin iranda, inqilab böyük rəhbəri ilə olan görüşü isə, bu baxımdan önəmli və təhlil üçün əhəmmiyyətlidir. Bir tərəfdən, iranın təyin edici gücünü əks edir, digər tərəfdən qərb nizami ilə tam zidd olan yeni bir nizamın formalaşmasını təmsil edir. Bir nizamki, regional ölçüsündən əlavə, beynəlxalq ölçüsünədə də tənlikləri tərifləyib, onların formulatesləndirilməsinə qabiliyyətlidir.