َArannews-Terror şəbəkələrinin yaradılması, Yəmənə təcavüz, Bəhreynin daxili işlərinə müdaxilə, Qətərlə cəbhələşmə və onlarla başqa təxribatçı fəaliyyət müzakirəyə çıxarıldı. Son hadisə Livan baş naziri Səd Həririnin girov götürülməsi və Ərəbistanın mənafelərinə işləyən bəyanatla çıxışa məcbur edilməsi!
Səudiyyə Ərəbistanı ilə uzun illər yaxın münasibətdə olmuş Cek Stro deyib ki, bu vaxta qədərki Ərəbistan başçıları arasında Məhəmməd ibn Salman kimi macəraçı biri olmayıb.
Noyabrın ilk ongünlüyündə, yəni cəmi bir həftə öncə özünü Ərəb koalisiyası adlandırılan Səudiyyə Ərəbistanı və Birləşmiş Ərəb Əmirliyi Yəmənin paytaxtına növbəti hava zərbələri endirdi. Səna şəhərinə hava zərbələri nəticəsində ölənlər və yaralananlar var. Hava hücumunun əsas hədəfi humanitar yardımları əngəlləmək üçün hava limanının uçuş xətlərini və elektron izləmə qurğularını sıradan çıxarmaq olub.
Yəməndə xalq hərəkatı iki ildən artıqdır davam edir və hakimiyyət Ənsarullah Hərəkatı, husilərin əlindədir. İstefa verib ölkədən qaçmış Mənsur Hadi marionet prezident adı ilə Ərəbistan koalisiyasının kölgəsində xalq hərəkatına qarşı çıxır.
New York Times Ərəbistan vəliəhdi, eyni zamanda müdafiə naziri postunu tutan şahzadə Məhəmməd ibn Salmanın ölkəni uçuruma apardığını yazır. Londonda konfransı Middle East Monitor təşkilatı keçirib.
Ərəbistan padşahı Salman ibn Əbdüləziz vəliəhdlik qanununu ayaq altına alaraq öz oğlu Məhəmməd ibn Salmanı vəliəhd təyin edib və praktiki olaraq hakimiyyəti oğluna ötürüb. 32 yaşı şahzadə liberallaşma adı altında repressiyalara başlayıb, 15 nüfuzlu şahzadə – əslində Məhəmməd ibn Salmanın ciddi rəqibləri həbs olunub. Saudi Vision 2030 liberllaşma proqramı əslində həbslərlə start götürüb. Həbslər anti-korrupsiya adı altında aparılır.
Amerika və Avropa, o cümlədən İsrail Ali Səud rejimindən öz mənafeləri üçün istifadə edir. ABŞ prezidenti Tramp hələ Riyaza səfərindən öncə Ərəbistanı sağmal inək adlandırmışdı. Ərəbistan başçıları isə bütün bu təhqirlərə kar kimi dayanıb. Amma Ərəbistanın kimliyi, strategiyası, fəaliyyətləri daha çox bu ölkəni İslam dünyasının iki müqəddəs məkanla bağlı paytaxtı kimi dəyərləndirir. Ən azı yaxın keçmişə qədər belə olub. İndi ən sadə müsəlmanlar da Ərəbistanın cinayətlərinə etiraz edir. Necə ola bilər ki, iki müqəddəs məkanın – Məkkə və Mədinənin xadimi olan bir hökumət müsəlmanların qanını axıdır? Ümumiyyətlə Səudiyyə Ərəbistanı müsəlman ölkəsidirmi?
Ölkə hakimiyyətinin İslam hakimiyyəti, qanunların İslam qanunu olmasına ciddi şübhələr yaranıb. Riyaz 2012-ci ildə Ərəbistan şiə cameəsinin rəhbəri Ayətullah Nimr haqqında edam hökmü çıxardı. Səudiyyə Ərəbistanı Daxili İşlər Nazirliyinin 2016-cı il 2 yanvar tarixli məlumatına əsasən, ruhani terrorçuluq ittihamı ilə edam cəzasına məhkum edilmiş 47 nəfərdən biri olub. Hələ 2015-ci ildə qərarın gözləmə müddəti bitmişdi və qərar dəyişdirilməmişdi. Ayətullah Nimr ölkədə diktaturaya qarşı çıxır, həqiqi İslam qanunlarının işə salınmasını tələb edirdi. Ali Səud rejimi müsəlman dünyasının nüfuzlu İslam alimini azad etmək barədə çağırışlarını qulaqardına vuraraq güllələnmə yolu ilə Ayətullah Nimri edam etdi. Yada salaq ki, Səudiyyə Ərəbistanının şərq vilayəti olan Qətifdə 2012-ci ildə rejimə qarşı kütləvi dinc nümayişlər keçirildi. Ayətullah Nimr bu nümayişlərdə yaralanaraq həbs edildi. Düyanın aparıcı hüquq müdafiə təşkilatları, Amnesty İnternational, Human Rights Watch da Şeyx Nimri azad etməyi tələb edib və onun həbsini söz azadlığının boğulması kimi dəyərləndirib.
Yəmənə təcavüz Ərəbistanın bütün maskalarını yırtdı. BMT Yəmən böhranını dünyada ən böyük insan böhranı adlandırıb. BMT 1946-cı ildən sonra dünyada belə humanitar faciə baş verməyib. BMT-nin insan haqları məsələləri üzrə nümayəndəsi Stefan Obrayn dünya ölkələrini Keniya, Yəmən, Cənubi Sudan və Somalidə vətəndaşların xilası üçün kömək etməyə çağırıb.
Sual gündəmdə qalır: Səudiyyə Ərəbistanı İslam ölkəsidirmi? Ali Səud sülaləsi müsəlmandırmı? Ərəbistan başçıları həm eyş-işrət içində yaşayır, həm də İslam imicini qorumaq üçün dünyada məscidlər tikir, milyonlarla nüsxə Quran çap edib dünyaya paylayır. Sadə insanlarda belə təsəvvür yaranır ki, Ərəbistan doğrudan da müsəlman ölkəsidir. Müasir Səudiyyə Ərəbistanı Krallığı 1902-ci ildə yaranıb. 1926-cı ildən Nəcd adlanır. Az sonra krallıq Nəcd və Hicaz kimi tanındı. Elə o zaman Məkkə və Mədinə Nəcd və Hicaz krallığının nəzarəti altına keçdi. Krallıq 1932-ci ildə digər vilayətləri özündə birləşdirərək Əs-Səudiyyə adı altında varlığını elan edib. Birinci Səudiyyə dövləti 1744-1818, ikinci Səudiyyə dövləti 1824-1891-ci illərdə mövcud olub. İlk Səudiyyə dövləti Şeyx Məhəmməd ibn Əbdül-Vəhhabın çağırışı və İbn Səudun rəhbərliyi ilə formalaşıb. Səudiyyə hökumətlərinin konstitusiyasında Allah qanunları əsas qaynaq elan edilsə də, gerçəkdə Ali Səud hakimlərinin hökmləri bu qanunları kölgədə qoyub. Konstitusiyaya əsasən Ərəbistanda iki rəsmi bayram günü var: Fitr bayramı və Qurban bayramı. Əslində necədir? Ölkədə hər iki bayramdan daha təmtəraqla keçirələn bir bayram 1932-ci ildə 3-cü Səudiyyə hökumətinin yaranması günü, Milli Gün bayramıdır. Musiqi qeyd-şərtsiz haram sayaldığı bir zaman hələ 1950-ci ildən padşah Əbdüləzizin dövründən ölkə himni musiqi ilə icra olunur. Əmirlik, Qətər, Küveyt müftiləri Ərəbistan konstitusiyası və qanunlarını küfr sayır.
İqtisadiyyat, biznes sahəsində Ərəbistanın fəaliyyətləri İslam meyarlarına daban-dabana ziddir. 1926-cı ildə Səudiyyə-Hollandiya Bankı yaradılıb. Bankın şəriət şurası var. Bütün bunlar gözdən pərdə asmaq üçündür. Bankın nizamnaməsində açıq bildirilir ki, bank həm İslam qanunları əsasında borc verir, həm də dünya standartlarına uyğun – сonventional! Sadə dillə sələmçilik, riba!
Ərəbistan buddist, atəşpərəst, xristian, yəhudi dini abidələrinin qorunması üçün YUNESKO-ya hər il böyük məbləğdə pul köçürür. Beləcə, lazım gələndə müsəlmanları küfrdə, şirkdə suçlayan Ali Səud dünyada çoxallahlılığı, bütpərəstliyi yayan abidələri qoruyan bir ölkədir!
1931-ci ildə Amerika Əbdüləziz hökumətini rəsmi tanıdı, əvəzində 1933-cü ildə Amerika neft şirkətləri Ərəbistanda fəaliyyətə başladı.
Özünü müsəlman hamisi kimi tanıtdıran Ərəbistan Amerika 1947 ildə İsraili yaratnmaq üçün Fələstin torpaqlarını böləndə səsini belə çıxarmadı və Amerika ilə münasibətləri davam etdirdi.
Birinci körfəz müharibəsində Ərəbistanda yerləşən hərbi qüvvələr müharibə başa çatandan sonra ölkədən çıxmadı. İki müqəddəs məkan yerləşən ölkə Amerika hərbçilərinin tapdağı altındadır.
Bəli, Səudiyyə Ərəbistanında din dövlətdən ayrılıb. Müftilərin fitvaları dövlət qanunlarına demək olar ki təsirsizdir.
Ərəbistan İslam ölkəsidirmi? Təbii ki, bu sual xalq yox, hakimiyyətin kimliyinə ünvanlanıb. Hakimiyyətsə Məhəmməd ibn Salmanın simasında amorf bir forma alır: Bir tərəfdən təcavüz və repressiyalar, digər tərəfdən liberallaşma və anti-korrupsiya! Məkkə və Mədinə isə tarixdə görünməmiş bir qürbət, tənhalıq, kimsəsizlik yaşamaqdadır…
Samir Mahmudov