Əvvəl Ağ Ev bəyanat verdi ki, Türkiyə öz ərazisində Amerika vətəndaşını mühakimə edə bilməz və onu Amerikanın bu ölkədəki dövlət rəsmisinə təhvil verməlidir. Bundan sonra ABŞ prezidenti Tramp Türkiyə prezidenti Ərdoğana müraciət edərək, xəbərdarlıq etdi ki, amerikalı keşişi dərhal azad etsin və Amerikaya ekstradisiya etsin, Türkiyənin onu mühakimə etmək haqqı yoxdur.
Arannews-Ərdoğan Trampa sərt cavab verərək bildirdi ki, Türkiyənin müstəqil hüquq qanunlarına müdaxilə etməsinə və bizə göstəriş verməsinə Trampın haqqı yoxdur.Bu qarşılıqlı açıqlamalarla amerikalı keşiş Endryu Brunsonun mühakimə mövzusu beynəlxalq xəbərlərin əsas mövzusu kimi yer aldı. Trampın müstəqil bir ölkədə yeni kapitulyasiya həyata keçirmək üçün əl-ayaq çalması Türkiyə və Avropa mətbuatında qınandı. Tramp, Ankaraya sanksiyalar tətbiq etdi. Beləliklə, Türkiyə Trampın sanksiya qoyduğu 11 ölkənin siyahısına əlavə edildi.Ərdoğan əvvəldə amerikalı keşişin mühakimə olunmasına iki ölkə tərəfindən siyasi, xüsusən də hüququ qiymət verilərək araşdırılmasını istəyirdi. Amma Tramp kapitulyasiya qaydası əsasında quldurcasına bildirdi ki, əgər Türkiyə iki gün müddətində amerikalı keşişi azadlığa buraxmasa və onu ABŞ-a qaytarmasa, daha şiddətli sanksiyalarla üzləşəcək. Ərdoğan, ölkəsinin məhkəməsinin müstəqilliyini təhdid edən bu quldurluq qarşısında müqavimət göstərdi. Trampın göstərişi ilə Türkiyəyə qarşı sanksiya tətbiq edildi. ABŞ-ın Xəzinə Nazirliyi Türkiyəni ticarət-bank sanksiyası siyahısına saldı. Eyni zamanda Tramp Türkiyənin ixrac etdiyi alüminium və polad məhsullarına əlavə rüsum qoydu.
Bir çox siyasi analtiklər Trampın bu hərəkətini (Türkiyəyə qarşı siyasi-iqtisadi baykot) Suriya məsələsində Ərdoğanın Rusiyaya yaxınlaşması, İranla münasibətlərini qoruması, fələstinliləri və Həması müdafiə etməsi, həmçinin Rusiyadan hava hücumundan müdafiə sistemi alınması müqaviləsinin imzalaması ilə əlaqələndirirlər. Lakin, Tramp amerikalı keşişin Türkiyədə çevrilişdə əli olması, onun Amerika və qondarma İsrailin xeyrinə casusluq etməkdə ittiham olunaraq həbs və mühakimə olunmasını bəhanə etmişdir. İki həftədən də az bir müddətdə Türkiyə-Amerika münasibətləri pozuldu və qaranlıq vəziyyətdə qaldı. Amerikanın sanksiyaları, xüsusilə də yeni tiracət rüsumlarının icrası ilə üzləşmiş Avropa ölkələri Trampın bu hərəkətini məntiqsiz adlandırdı və diplomatiya qayda-qanunları ilə uyğun olmadığını bildirdilər.Türkiyə ABŞ-ın iqtisadi sanksiyalarından ağır zərbə aldı və lirənin dollara qarşı dəyərdən düşməsinə ilə qarşılaşdı. Ərdoğan xalqa müraciət edərək dedi: “Amerika (Tramp) kürəyimizə xəncər sapladı. Türkiyə xalqı Amerika prezidentini müstəqilliyimiz əleyhinə müharibəsi qarşısında müqavimət göstərəcək.”Lirənin dəyəri elə səviyyədə düşdü ki, Ərdoğan xalqa müraciət edərək öz dollar və qızıllarını milli pula çevirməyi istədi. Türkiyə prezidenti lirənin dəyərdən düşməsini düşmənlərin çirkin planı adlandırdı, bunun ölkə iqtisadiyyatı ilə bağlı olmamasını bildirdi və xalqa müraciət edərək dedi: “... Bu qalmaqallar nə üçündür? Bunun səbəbi heç də iqtisadi vəziyyət deyil, Türkiyə əleyhinə planlardır.”Türkiyə mərkəzi bankı faizləri qaldırdı ki, pul böhranını nəzarətdə saxlamaqla Trampın Türkiyə xalqı və dövlətinə vurduğu zərbənin əvəzini çıxsın. Lakin bununla belə, Türkiyədə lirənin dəyər itirməsi davam edir, bu ölkənin daxili və xarici bazarları gərgin durumdadır.Həqiqət budur ki, Tramp sanksiya tətbiq etməklə bütün dünyada və bir çox ölkələrə qarşı iqtisadi müharibəyə başlamışdır. Bu siyasət Türkiyəyə qarşı hər bir dövlətin məhkəmə və hüquq istiqlalını məhv edən kapitulyasiya prinsipini irəli çəkməklə neçə ildən sonra bir daha Tramp vasitəsilə dirildi və həyata keçirildi. Ərdoğan və Türkiyə Tramp tərəfindən həyata keçirilən suverenlik əleyhinə olan kapitulyasiyanın ilk qurbanları oldu. Maraqlı budur ki, qərb medialarında Türkiyə əleyhinə psixoloji müharibə və sionist dialoqu işə salınmışdır. Bu günlərdə qərbin dünya mediasında, fars dilli medialarda İrana qarşı işə salınan müharibə kimi. Beləliklə, Tramp siyasətdə və beynəlxalq balansda quldurluğunu təsbit etmək üçün hal-hazırda Türkiyəni hədəf olaraq seçmişdir, Nyu-Yorkda sionist lobbilər və sionist rejim (Netanyahu) bu hərəkəti müdafiə edir./Əbülqasim Qasimzad/
Mənbə: “İttilaat” qəzeti