ABŞ Silahlı Qüvvələri Mərkəzi Komandanlığının sabiq komandanı deyir: “Şəxsən mən İranın pilotsuz təyyarə, qanadlı və ballistik raket proqramlarına böyük hörmətlə yanaşıram. Son on ildə onlar bu sistemləri qurmaq üçün böyük fədakarlıqlar göstərdilər. Bu mənim şəxsi fikrimdir –və mən ABŞ hökuməti adından danışmıram– bu bacarıq və imkanlar İranın hərbi xəzinəsinin qiymətli ləl-cəvahiratıdır. Belə düşünürəm ki, bu imkanların əhəmiyyəti İranın nüvə proqramından heç də az deyil.”
arannews:ABŞ Silahlı Qüvvələri Mərkəzi Komandanlığının sabiq komandanı deyir: “Şəxsən mən İranın pilotsuz təyyarə, qanadlı və ballistik raket proqramlarına böyük hörmətlə yanaşıram. Son on ildə onlar bu sistemləri qurmaq üçün böyük fədakarlıqlar göstərdilər. Bu mənim şəxsi fikrimdir –və mən ABŞ hökuməti adından danışmıram– bu bacarıq və imkanlar İranın hərbi xəzinəsinin qiymətli ləl-cəvahiratıdır. Belə düşünürəm ki, bu imkanların əhəmiyyəti İranın nüvə proqramından heç də az deyil.”
General Makkenzi
Dronlar və qanadlı raketlər İranın asimmetrik müharibəsinin mühüm hissələridir. Onlar bir tərəfdən İran hakimiyyətinə inkar etmək imkanı verir, digər tərəfdən isə çox inkişaf etmiş texnologiya tələb etmir. ABŞ və müttəfiqlərinin silah sistemləri qabaqcıl texnologiyalardan faydalansa da, dron sahəsində qabaqcıl texnologiyalara o qədər də ehtiyac yoxdur və onlara köhnə texnologiyalarla nail olmaq olar, lakin dronların yüksək elastiklik dərəcəsi var və bu çox vacibdir. Buna görə də son on ildə İran pilotsuz təyyarələr, qanadlı raketlər və ballistik raketlər ehtiyatını xeyli artırıb.
Yaxın Şərqdə mümkün müharibədə pilotsuz təyyarələrin necə istifadə ediləcəyini bilmək üçün digər iki sistemin roluna diqqət yetirməliyik. Belə bir müharibənin necə görünəcəyini başa düşmək ona istənilən reaksiya və cavabı hazırlamaq üçün lazımdır.
Bütün müharibə tarixi hücum və müdafiə ilə formalaşıb və İranın hazırkı üstünlüyü onun pilotsuz təyyarələridir. Halbuki, biz indiyə qədər bu üstünlüyü tam həll edə bilməmişik. Ona görə də bu müharibə hərbi və mülki hədəflərə hücum edən batareya müharibəsidir. Bu, İranın imkanlarında ciddi fərqdir. İranlılar bu tip hücumlarda çox təsirli və dəqiq olduqlarını sübut etdilər, 2019-cu ilin payızında Səudiyyənin neft obyektlərinə hücumda nümayiş etdirildiyi kimi. Həmçinin, onların 2020-ci ildə İraqdakı Əl-Əsəd bazasındakı qüvvələrimizə ballistik raket hücumları çox dəqiq idi və raketlər onlarla metr məsafədəki hədəfləri vurdu. Bizim itki verməməyimizin yeganə səbəbi hücum başlamazdan əvvəl bəzi yerdəyişmələr etməyə vaxtımızın olması idi. Amma iranlılar faktiki olaraq raketləri ilə nəzərdə tutduqları hədəflərini yüksək dəqiqliklə vurdular.
Şəxsən mən İranın pilotsuz təyyarə, qanadlı və ballistik raket proqramlarına böyük hörmətlə yanaşıram. Son on ildə onlar bu sistemləri qurmaq üçün böyük fədakarlıqlar göstərdilər. Mənim şəxsi fikrim budur – və mən ABŞ hökuməti adından danışmıram – bu bacarıq və imkanlar İranın hərbi xəzinəsinin qiymətli ləl-cəvahiratıdır. Belə düşünürəm ki, bu imkanların əhəmiyyəti İranın nüvə proqramından heç də az deyil. Çünki nüvə qabiliyyətini işə salmaq üçün onlara vaxt lazımdır, amma bu gün qərar versələr, qonşularına ağır zərbələr vura bilərlər. Burada dərs almalı bir keçmişi açıqlayıram: Co Bayden 2020-ci il seçkilərində qalib gəldikdən sonra və and içməzdən əvvəl JCPOA-nı İranın raket qabiliyyəti kimi digər sahələrə də genişləndirmək istədiyini bildirdikdə, İran kəskin reaksiya verdi və açıq şəkildə bildirdi ki, bu cür imkanlarda heç bir geriçəkilmə olmayacaq. Elə bu səbəbdən mən hesab edirəm ki, bunlar İranın çox dəyərli hərbi imkanlarıdır və bu, bizim hazırda qarşılaşdığımız vəziyyətdir.
İran bu bacarıqları ixrac etmək imkanı tapsa, pilotsuz təyyarələr, kruizlər və ballistikalar kimi hər üç sahəsində daha çox irəliləyiş əldə edəcək. Ukrayna kimi döyüş meydanında onlar pilotsuz təyyarələrini havaya qaldıra və sınaqdan keçirə bilirlər. Həmçinin, Rusiyaya dronların göndərilməsi qarşılığında İran Rusiyadan hazırkı istehsalını texniki baxımdan təkmilləşdirə biləcək mühüm sistemlər ala bilər. Beləliklə, biz bir problemlə üzləşmişik və siyasi, texniki və digər səviyyələrdə bu problemlə mübarizəyə davam edəcəyik…