Qarşıdan İmam Rzanın gözəl mövludu gəlir. Məhz, bunu nəzərə alaraq o həzrətin zamanında katalikosla olan mübahisəsini sizə təqdim edirik (Mehdi Pişvayinin “İmam Riza əleyhissəlamın həyatı “kitabı)
Azərbaycan servisi/Aran Agentliyi
İmam Riza (əleyhissəlam) sözə başlayıb buyurur: “Ey məsihi! Əgər sizin öz kitabınızdan dəlil gətirsəm qəbul edərsənmi?” Katolikos deyir: buyurduğunu inkar edə bilərəmmi? Bəli,,İncilinizdən sübut gətirsəm ,“İncilin hətta mənim zərərimə də nəticələnsə qəbul edəcəyəm.”
İmam Riza (əleyhissəlam) buyurur: “Elə isə nə istəyirsənsə, cavabını soruş,verim.”
Katolikos: “İsa (əleyhissəlam) və onun kitabı barədə nə deyirsən? Bu iki şeydən hansınısa inkar edirsən?”
İmam Riza (əleyhissəlam): “Mən İsa əleyhissəlamın Peyğəmbər olmasına ümmətinə müjdə (İncilə) inanır və onları,verdiyi və həvarilərin etiraf etdiyi bütün şeylərə onun kitabı olan,qəbul edirəm. Lakin Məhəmməd (səlləllahu əleyhi və alih) Peyğəmbərin peyğəmbərliyinə inanmayan onun haqqında,Quranı qəbul etməyən ümmətinə müjdə verməyən İsanı qəbul etmirəm...”
Katolikos: “Qəzavət zamanı (məhkəmə zamanı) iki ədalətli şahiddən istifadə etmirsinizmi?”
İmam Riza (əleyhissəlam): “Edirik.”
Katolikos: “Elə isə onda öz məzhəbinizdən olmayan və şəhadətləri məsihilər tərəfindən qəbul edilən iki nəfəri Məhəmmədin (səlləllahu əleyhi və alih) Peyğəmbər olmasına şahid gətir. Eyni zamanda biz də öz məzhəbimizdən olmayan iki nəfəri şahid gətirək.”
İmam Riza (əleyhissəlam): “Sən tamamilə ədalətə riayət etdin. Ədalətli və İsa ibn Məryəm əleyhissəlamın nəzdində hörmətli sayılan bir şəxsi qəbul edirsənmi?”
“Bu ədalətli şəxs kimdir,Katolikos: adını de görək.” belə.
İmam Riza (əleyhissəlam): “Yuhənna Deyləmi barədə nə deyirsən?”
,Katolikos: Həzrət Məsihin yanında ən sevimli şəxs olmuşdur.” “Bəh-bəh! O.
İmam Riza (əleyhissəlam): “Səni and verirəm (əleyhissəlam) mənə ərəb olan Məhəmmədin (səlləllahu əleyhi və alih) dini haqqında xəbər verib özündən sonra belə bir peyğəmbərin gəlişi ilə müjdə verdi. onlar da ona iman Mən də öz növbəmdə onu həvarilərə müjdə verdim cümləsini bəyan,gətirdilər” edibmi?”
Katolikos: “Bəli! Yuhənna Həzrət Məhəmməd (səlləllahu əleyhi və alih) haqqında belə bir rəvayət söyləyib və İsa əleyhissəlamdan sonra bir onun Əhli-beyti və,nəfərin Peyğəmbər olacağı ancaq bunun nə vaxt olacağını canişini haqqında müjdə verib deməmiş və onların adını çəkib bizlərə tanıtdırmamışdır.”
Riza,İmam orada Məhəmməd (səlləllahu əleyhi (əleyhissəlam): “Əgər İncili oxuya bilən onun Əhli-beyti və ümməti barədə olan gətirsək,və alih) ona inanarsınız?”,ayələri qiraət edən bir şəxsi
Katolikos: “Əlbəttə!”
İmam Riza (əleyhissəlam) Roma imperiyasından olan Nəstasa buyurur: sifrini (hissəsini) əzbərdən bilirsənmi?”,“İncilin üçüncü bilirəm” – deyə cavab Nəstas “Bəli verir. Sonra İmam (əleyhissəlam) üzünü yəhudilərin ən böyük alimi tutub soruşur: “Sən də İncil oxuyursan?” Rəsül-calut cavab verir,Rəsül-caluta oxuyuram. İmam Riza (əleyhissəlam) buyurur: “İncilin üçüncü sifrini aç,ki əgər bax orada Məhəmməd (səlləllahu əleyhi və alih) və onun Əhli-beyti barədə bir şey yazılıbsa, onda mənim lehimə şəhadət ver, yox əgər yazılmayıbsa,onda şəhadət vermə.” Sonra o Həzrət İncilin üçüncü sifrini oxumağa başlayır. Məhəmmədin (səlləllahu əleyhi və alih) adına çatdıqda dayanaraq üzünü katolikosa tutub buyurur: “Ey məsihi! Səni and verirəm Həzrət Məsih (əleyhissəlam) və anası ,Məryəmə (səlamullahi əleyha), de görüm mənim İncildən xəbərdar olduğumu qəbul edirsənmi?” Katolikos “Bəli” – deyə cavab verir. İmam Riza (əleyhissəlam) Həzrət Məhəmməd (səlləllahu əleyhi və alih),onun Əhli-beyt və ümmətinin adını onun üçün qiraət etdikdən sonra buyurur: “Ey məsihi! Nə deyirsən? Bu İsa ibn Məryəmin İncilin bu barədə,həmçinin, Musa (əleyhissəlam) və İsa əleyhissəlamın sözü deyilmi? Əgər təkzib etsən hər ikisini danıb kafir,dediklərini olarsan.”
“İncildə mənim üçün məlum olan şeylərin,Katolikos: hamısını qəbul heç birini inkar etmir edirəm.”
İmam Riza (əleyhissəlam) (üzünü dediklərimə etiraf etdi.”,məclisdəkilərə tutub buyurdu): “Hamınız şahidsiniz o ki, soruş.”,Sonra əlavə edib buyurdu: “Nə sualın var
Katolikos: “Mənə İsa əleyhissəlamın həvarilərindən danış. De görüm onlar neçə nəfər olmuşlar? Eləcə də, məsihi alimlərinin sayını mənim üçün bəyan et.”
İmam Riza (əleyhissəlam): “Agah olan şəxs barəsində sual etdin. Həvarilər on iki onların ən fəzilətli və nəfər olmuş onlar üç nəfər,biliklisi Luka olmuşdur. O ki, qaldı məsihi alimlərinin sayına üçüncüsü isə,olmuşlar. Biri Bax vilayətindəki böyük Yuhənna Peyğəmbərin, ikincisi Qirqisa vilayətindəki Yuhənna,Hicazdakı Yuhənna. (səlləllahu əleyhi və alih) (Həzrət Məhəmmədin (səlləllahu əleyhi və İsanın alih)), Əhli-beytinin və ümmətinin adını da sonuncu bilmiş,ümmətinə və Bəni-İsrailə də Həzrət Məhəmmədin (səlləllahu əleyhi və alih) gəlişini məhz o bəşarət vermişdir.” İmam əlavə edib buyurdu: “Ey məsihi! And olsun Allaha,biz o İsaya inanırıq ki az, o,Məhəmmədə (səlləllahu əleyhi və alih) iman gətirmişdi. sizin peyğəmbəriniz İsa əleyhissəlama olan təkcə iradımız budur ki,,oruc tutur az namaz qılırdı.”
, bütün bildiklərini puç,Katolikos işinin bünövrəsini təəccüblə dedi: “Allaha and olsun ki zəiflətdin. Mən səni müsəlmanların ən bilikli şəxsi hesab edirdim!”
İmam Riza (əleyhissəlam): “Məgər nə olub?”
İsa (əleyhissəlam) az oruc tutub az namaz,Katolikos: halbuki, o Həzrət bir gününü belə oruc, “Deyirsən ki gecəni bir dəfə də olsun belə,qılırdı (tam,tutmadan keçirməmiş bütün günlərini oruc tutub gecələrini ibadətlə şəkildə) yatmamış keçirmişdir.”
İmam Riza (əleyhissəlam): “İsa (əleyhissəlam) kimin üçün oruc tutub namaz qılırdı?” Katolikos bir cavab verə bilməyib sükut edir. (Çünki İsa əleyhissəlamın bəndə bu fikir onun (Həzrət İsanın) Allah olması olmasını bildirsəydi uyğun gəlməzdi).,iddiası ilə
İmam Riza (əleyhissəlam): “Sənə başqa bir sualım var.”
Katolikos cavab verərək.təvazökarlıqla dedi: “Əgər bilsəm”
İmam Riza (əleyhissəlam): “Sən İsa əleyhissəlamın ölüləri Allahın izni ilə diriltməsini inkar edirsənmi?”
Katolikos inkar edirəm. Çünki çıxılmaz vəziyyətə düşərək çarəsi kəsilib deyir: “Bəli alaca xəstəliyinə ölüləri dirildən Allah olub bu, anadan gəlmə kora,tutulmuşa şəfa verən şəxs məqama layiqdir.”
İmam Riza (əleyhissəlam): “Həzrət əl-Yəsə də bu işləri ölüləri,görürdü. O kor və alaca xəstəliyinə tutulmuşlara şəfa verirdi dirildirdi. Ancaq onun ümməti heç də onu Allah bilib ona ibadət etmədi. Hizqil Peyğəmbər də, İsa (əleyhissəlam) kimi ölüləri dirildirdi.” Sonra o Həzrət üzünü yəhudilərin alimi Rəsül-caluta tutub buyurdu: “Büxtün-nəsr Beytül-müqəddəslə mübarizə apararkən Bəni-İsrail əsirlərini Babilə gətirdikdən sonra Allah-taalanın Hizqil peyğəmbəri onların ölülərini diriltmək üçün oraya göndərməsini Tövratda oxumusanmı? Bunu haqqı dananlardan başqa kimsə inkar edə bilməz.” Rəsül-calut “Biz də bunu eşitmişik və bilirik” – deyə cavab verdi. İmam Riza (əleyhissəlam) “Doğru deyirsən” deyib əlavə etdi: “Ey yəhudi! Götür Tövratın bu sifrinə bax.” O Həzrətin özü isə Tövratdan bir neçə ayə oxumağa başladı. Yəhudi İmam əleyhissəlamın bu hərəkətindən mat-məəttəl quruyub qalmışdı. Sonra İmam Riza (əleyhissəlam) üzünü məsihiyə tutub İslam Peyğəmbərinin (səlləllahu əleyhi və ailh) bəzi ölülərin o Həzrətin əmri ilə dirilməsi Həzrətin vasitəsilə şəfa tapmasına aid olan möcüzələrindən bir neçəsini sayaraq buyurdu: “Bununla belə, biz heç vaxt Həzrət Məhəmmədi (səlləllahu əleyhi və alih) Allah bilməmişik. Əgər siz bu kimi möcüzələrə görə İsa əleyhissəlamı Allah bilirsinizsə, onda gərək Əl-Yəsə və Hizqil peyğəmbəri də edəsiniz. Çünki onlar da, (İsa Peyğəmbər kimi) ölüləri,öz məbudunuz hesab dirildirdi. Həmçinin, İbrahim Peyğəmbər də bir neçə quşun başını kəsib onları ətrafdakı dağların sonra onları özünə tərəf çağırdıqda, hamısı dirilib ona başına qoyur uçmağa başlayır. Eləcə də, Musa Peyğəmbər onunla Tur dağına,tərəf getmiş və ildırım çaxması nəticəsində ölmüş yetmiş nəfəri diriltmişdi. Sən bunları inkar edə bilməzsən. Zəbur və Quran bunlar haqqında söhbət açmışdır.. Çünki Tövrat, İncil onda adları çəkilən bu şəxslərin hamısını öz Allahımız bilməliyik deyir!”
Cavab verməyə söz tapmayan məsihi katolikosu təslim olub deyir: “Həqiqət sən deyəndir və Allahdan başqa heç bir tanrı yoxdur!”
Sonra İmam Riza (əleyhissəlam) məsihi və yəhudi alimlərindən haqqında sual etdi.,Əşiya Peyğəmbərin kitabı mən onun haqqında yaxşı bilirəm. Məsihi alim cavab verdi ki İmam Riza (əleyhissəlam) buyurdu: “Əşiya peyğəmbərin nurdan paltar geymiş bir nəfəri (Həzrət,“Mən ulağa minmiş və əyninə dəvəyə Məsih əleyhissəlama işarədir) minmiş və nuru ay işığı kimi olan başqa bir nəfəri (Həzrət Məhəmmədə (səlləllahu əleyhi və alih) işarədir) gördüm” – deyə buyurduğu cümləni xatırlayırsanmı?” Əşiya (əleyhissəlam) belə bir cümlə buyurmuşdur” – deyə cavab vedilər. Onlar “Bəli verdilər. İmam Riza (əleyhissəlam) əlavə edib əleyhissəlamın “Mən sizin və öz,buyurdu: “Ey məsihi! İncildə İsa Barqlita (yaxud Farqlita) gəlib mənim haqqımda doğru şəhadət,Tanrımın hüzuruna gedirəm mən onun verəcək (necə ki barəsində doğru şəhadət vermişəm) və hər şeyi sizin üçün açıqlayacaq deyə buyurduğunu qəbul edirsənmi?” Katolikos “İncildən dediklərinin hamısını qəbul edirik” – deyə cavab verir. Sonra İmam Riza (əleyhissəlam) İncil İncilin itib batması və, Luka,barədə Yuhənna və Mattanın tərəfindən dörd sonradan Mark İncil yazılması (bu İncillər hal-hazırda mövcud olub məsihilərin müqəddəs kitabları hesab olunur) barədə söhbət edib katolikosun sözlərində bəzi ziddiyyətlərin olduğuna işarə etdi. Katolikos tamamilə özünü itirmiş və heç bir çıxış yolu qalmamışdı. Buna görə də, İmam Riza (əleyhissəlam) bir daha ona “Heç sualın var müsəlmanlar, soruş!” deyə buyurduqda, o,bir sual verməyib dedi: “Qoy indi başqası sual versin. And olsun Allaha ki, bir şəxsin,arasında sənin kimi olmasına heç inanmazdım!”