Tarix : 2023 Oct 02
Kod 64014

Sivilizasiya formalaşdıran universitet: İranın gələcək dünya üçün ideyası

İmam Xomeyninin (r) rəhbərliyi ilə 1357-ci ildə (m.1979) Böyük İslam İnqilabının qələbəsi və onun qırx ildən artıq davam etməsi dünyanın məzlum və azadlıqsevərlərinin qəlbində çoxlu ümidlər yaratdı. İslam İnqilabının qələbə çalması, İslam quruluşunun bərqərar olması və davam etdirilməsində, Müqəddəs Müdafiə, tikinti və elmi-texniki cihadda universitetlərin xüsusi rolu olmuşdur.
arannews:irna-Universitetlər mərkəz olmaqla elm və texnologiya komponentinin tərəqqisi İranın milli və beynəlxalq güc və nüfuz qazanmasında mühüm təsir göstərmişdir. İslam inqilabının bu artan tendensiyası dünyada güc həndəsəsini dəyişdi və indi də davam edir. Bu məsələ müstəmləkəçilik sistemi ilə yeni ortaya çıxmış İslami İran arasında əsas qarşıdurma nöqtəsidir.
Lakin elm və texnologiya sahəsində dərin tarixi geriliyi nəzərə alsaq, universitetlər hələ də inqilab rəhbərlərinin və xalqın yeni İslam sivilizasiyasının yaradılması istiqamətində hərəkətlə bağlı düşündüyü gözlənti səviyyəsindən çox uzaqdır.

Ayətullah Xamenei universitet rəhbərləri ilə görüşündə müasir İslam sivilizasiyasına nail olmaqda universitetlərin rolunu belə izah etdi: “Məqsəd cəmiyyəti İslamın arzu olunan və ideal cəmiyyətinə çevirə biləcək bir İslam hökuməti yaratmaqdır... Elmin, tərəqqinin, ləyaqətin, ədalətin, qlobal dalğalarla mübarizə aparan gücün və zənginliyin olduğu bir cəmiyyət. Belə bir formalaşma. Biz buna yeni İslam sivilizasiyası deyirik. Ölkəmizin bu zirvəyə yüksəlməsini istəyirik. Universitet hansı rolu oynaya bilər və nə etməlidir? Birincisi, universitetin rol ifa etməsi lazımdır. İkincisi, sual budur ki, nə etmək lazımdır? Bura çatmaq üçün nə etməliyik?... Siz universitet rəhbərləri və ölkənin ali təhsil sisteminin məsul işçiləri kimi bu barədə düşünün; universitetin məsuliyyətini bunun üzərində qurun və proqramlarınızı buna uyğun olaraq qurun ki, bu qeydlərə, bu dərin tarixi köklərə malik olan universitet, inqilabda özünü göstərdiyi bu böyük sınaqla, bu universitet yeni İslam sivilizasiyasının və belə bir cəmiyyətin və İranın yaradılmasında hansı rolu oynaya bilər? Bunun üzərində düşünün, yəni bütün işləri bu əsas üzərində qurun.” (11 noyabr, 2015)
İslam sivilizasiyasını yaratmaq kimi uca məqsədə çatmaq üçün qərar nöqtəsini düzgün tanımaq, İslam İnqilabının iki rəhbərinin düşüncələrinə əsaslanaraq, universitetin rolunu müəyyənləşdirmək və ona əsaslanan yolla getmək lazımdır. Necə ki, İmam Xomeyni (r) bəyan edir:

“Universitet bütün inkişafın mənşəyidir... İstər qədim elmlər universiteti olsun, istərsə də yeni elmlər universiteti, xalqın səadəti universitetdən və səadətin qarşısında bir xalqın bədbəxtliyi qaynaqlanır.” (6 iyun 1979, Səhifeyi İmam Xomeyni (r), c. 8, səh. 61)

Ayətullah Xamenei də vurğulayır:

“Bu gün universitet hiss etməlidir ki, ölkə dönüş nöqtəsindədir, universitetin iki növ hərəkəti ilə bu dönüş nöqtəsindən iki fərqli və ziddiyyətli yol çıxacaq... Bu gün universitetin rolu və missiyası həlledici bir roldur... Ölkənin gələcəyi üçündür. Bu gün universitet adamlarının qərarı və onların səyi iki dəmir yolunu tamamilə ayıran şalter roluna bənzəyir. Siz indi həmin ayırıcısınız.” (16 may 2007)

Ölkə universitetlərinin yolu adi universitet məktəblərinə tabe olduqda (ən yaxşı halda) aşağı relsdə gedəcək və cəmiyyəti daha sürətlə qərb sivilizasiyasının inkişaf ilğımına doğru aparacaq. Üst relslə hərəkət etmək isə yeni relsin çəkilməsi və istiqamətlərin dəyişdirilməsini tələb edir. Universitet insan formalaşdıran bir məktəb olaraq İmam-Ümmət sistemində insanların və müdrik insan qruplarının yetişdirilməsinə cavabdehdir.

Həqiqi İslama və Qurani-Kərimin dəyişdirici sənədinə əsaslanan müasir sivilizasiyanın məsum İmamın (ə) imaməti və məsum İmamın (ə) qeyb dövründə vilayəti-fəqih hökuməti ilə obyektivləşdirilməsi üç əsas şərti tələb edir: inqilabi sistemlər, cihad əməkdaşları və uzaqgörən ümmət. Əgər bu reallaşarsa, nəticəsi insan formalaşdırmaq, insan cəmiyyətinin səadəti və Allaha yaxınlaşmağa çatmaq olacaq.

Bu rolların yerinə yetirilməsi bütün dəyişikliklərin mənşəyi və İslam İnqilabının ikinci pilləsinin ifadəsinə nail olmaqda hərəkətverici qurum kimi universitetlərin mənəvi mükəmməlliyini və elmi transformasiyasını tələb edir. Bunun nəticəsi uğurlu İslam universitetinin (hikmət əsaslı universitet) “saflaşma, elmi cihad və sivilizasiya formalaşdıran universitet” şüarı ilə təqdim edilməsidir. “Uğurlu İslam universiteti məktəbi” İslam İnqilabının rəhbərlərinin intellektual sisteminə, bütün digər inkişafların mənşəyi və ağırlıq mərkəzinə əsaslanır. Çünki universitetin yaxın gələcəkdə islami uğurlu insanlar kimi çıxış və nəticələri elmi istinad və iqtidar gətirəcək cihad əməkdaşları və yeni yaranan faydalı bilik və texnologiyalardır. İmam Xomeyninin (r) rəhbərliyi ilə dünya üzərində İslam hakimiyyətini hədəfləyən İslam İnqilabı həzrət İmam Zamanın (ruhumuz ona fəda olsun) ümumdünya inqilabının başlanğıc nöqtəsidir.

Böyük Rəhbərin 598 saylı Qətnamənin qəbul mesajının bir hissəsində hövzə və universitet ziyalılarına göstərdiyi yol “hövzə və universitetin əriməsi” idi:

“Universitetlərin və qeyri-hövzə mərkəzlərinin mədəniyyəti elədir ki, reallıqları yaşamağa və onları təcrübə etməyə daha çox öyrəşib. Nəzəri və fəlsəfi mədəniyyətə gəlincə, bu iki mədəniyyəti birləşdirib, məsafələri azaltmaqla hövzə ilə universitet birləşdirilməlidir ki, İslam bilgisinin genişlənməsi sahəsi daha da genişlənsin.”

Bu sistemin gerçəkləşməsi və inkişafı üçün məsuliyyət müasir İslam sivilizasiyasının qəlbi olan hikmət əsaslı universitetin öhdəsinədir.

 

  • Yazılıb
  • da (də) 2023 Oct 02
  • Göndərən رضا رستمی
Açar sözlər